Fundacja Centrum Solidarności powstała pod koniec 1999 r. Jej założycielami są: Lech Wałęsa, Ks. Abp Tadeusz Gocłowski, NSZZ „Solidarność”, Gmina Miasta Gdańsk, Województwo Pomorskie, Instytut Lecha Wałęsy, Region Gdański NSZZ „Solidarność”, Komisja Międzyzakładowa NSZZ „Solidarność” Stoczni Gdańsk S.A., Stocznia Gdańsk S.A.
Celem Fundacji jest działalność oświatowa, naukowa i kulturalna, w tym:
Fundacja Centrum Solidarności realizuje swoje cele przez organizowanie i finansowanie swojej działalności, a nadto inicjowanie, bądź wspieranie działań w zakresie:
W 1998 r. narodził się pomysł wybudowania Muzeum Solidarności „Polskie Drogi do Wolności”. Inicjatorem pomysłu był Prezydent Paweł Adamowicz.
29 grudnia 1999 r. w obecności Prezydenta Miasta Gdańska, Lecha Wałęsy, Prezesa Instytutu Lecha Wałęsy, Metropolity Gdańskiego Abp. Tadeusza Gocłowskiego, Marszałka Województwa Pomorskiego, Przewodniczącego KK NSZZ „Solidarność”, Przewodniczącego Zarządu Regionu Gdańskiego, Prezesa Stoczni Gdańskiej, Przewodniczącego Komisji Zakładowej Stoczni Gdańskiej powołana została do życia Fundacja Centrum Solidarności. Jej głównym celem statutowym było utworzenie instytucji kultury, która zarządzać będzie muzeum Solidarności. Prezesem Zarządu Fundacji został Bogdan Lis a jedynym pracownikiem Fundacji zatrudnionym na etat była Danuta Kobzdej.
31 sierpnia 2000 r., w XX rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, w historycznej Sali BHP nastąpiło uroczyste otwarcie wystawy stałej pt. „Drogi do Wolności”. Była ona zalążkiem mającego powstać w kolejnych latach budynku muzeum historii Solidarności. W oparciu o projekt scenariusza autorstwa Antoniego Pawlaka i Jarosława Rybickiego, wystawę multimedialną zaprojektowali artyści związani z Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia”.
W styczniu 2001 r. wystawa przeszła w zarząd Fundacji Centrum Solidarności. Jej dyrektorem została Danuta Kobzdej. Po 6 latach eksploatacji wystawy, okazało się, że budynek BHP wymaga kapitalnego remontu. Wystawę przeniesiono wówczas do podziemi budynku NSZZ „Solidarność” przy ul Wały Piastowskie 24 ,w Gdańsku, gdzie w czasie II wojny światowej mieścił się schron przeciwatomowy. Wystawa w nowej scenografii, zaadoptowanej do nowego miejsca, otworzyła swoje podwoje ponownie w 2007 r. Przez kolejne 5 lat wystawa cieszyła się dużym zainteresowaniem turystów z Polski i całego świata. Odwiedzało ją rocznie do 65 tys. osób.
W 2003 r. wystawa stała zyskała swoją multimedialną wersję objazdową. Pierwszym krajem, który gościł wystawę Drogi do Wolności. Przez Solidarność do Europy, była Szwecja. Wystawa w dwóch odsłonach – wersji malej i dużej – była pokazywana na 3 kontynentach. Odwiedziła 350 miejsc na całym świecie, m.in. Berlin, Bremę Kijów, Bruksela, Sztokholm, Paryż, Rennes, Dublin, Helsinki, Pekin, Waszyngton, Toronto, Ottawa, Saint Louis, Santiago de Chile, Oslo, Lwów, Wilno, Tallin, Rygę, Bukareszt.
1 maja 2004 r., w ramach przystąpienia Polski do struktur Unii Europejskiej, wystawa zaprezentowana była w brukselskim Parku Mini Europe. W obecności przedstawicieli władz Rzeczpospolitej Polski , ambasadora RP przy Królestwie Belgii, Prezydenta Miasta Gdańska oraz Fundacji Centrum Solidarności zainaugurowano wystawę Drogi do Wolności. Przez Solidarność do Europy” oraz odsłonięto w Parku Mini Europe symboliczne budowle z Krakowa i Gdańska, m.in. Fontannę Neptuna i Pomnik Poległych Stoczniowców.
31 sierpnia 2005 r. na placu Solidarności w Gdańsku nastąpiło podpisanie aktu erekcyjnego Europejskiego Centrum Solidarności, który proklamowało 29 sygnatariuszy, w tym 22 ówczesnych premierów i prezydentów. Ze strony Fundacji podpis na dokumencie złożył prezes Bogdan Lis. Tego dnia Fundacja była współorganizatorem wielkiego koncertu Jean Michel Jarre’a, który odbył się na terenach postoczniowych.
8 listopada 2007 r. miasto Gdańsk, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Samorząd Województwa Pomorskiego, NSZZ „Solidarność” i Fundacja Centrum Solidarności powołały Europejskie Centrum Solidarności.
2008 r. Prezesem Zarządu Fundacji zostaje p. Danuta Kobzdej
14 maja 2011 r. został wmurowany kamień węgielny pod przyszłą siedzibę Europejskiego Centrum Solidarności. Ze strony Fundacji podpis na akcie wmurowania kamienia węgielnego złożyła prezes Fundacji – Danuta Kobzdej.
30 maja 2014 r. została zamknięta wystawa „Drogi do Wolności” a jej wersja rozbudowana znalazła się w murach nowo wybudowanej instytucji kultury Europejskiego Centrum Solidarności.
W 2014 r. część eksponatów z wystawy Drogi do Wolności zostało przeniesionych do nowej siedziby Europejskiego Centrum Solidarności, gdzie na powierzchni 3.000 m2 oddano do zwiedzania rozbudowaną wersję wystawy.
W latach 2000-2014 oprócz prowadzenia działalności wystawienniczej, Fundacja zorganizowała kilkadziesiąt konferencji na poziomie ogólnopolskim i międzynarodowym, kilkaset działań edukacyjnych, w tym: seminaria historyczne z udziałem historyków, przedstawicieli władz samorządowych i rządowych, spotkań ze świadkami historii, klubów dyskusyjnych – „Co ty wiesz o PRL”, „Młodzi w PRL, połączonych z pokazami filmowymi, konkursów tematycznych czy akcji społecznych, jak np. „30.000 kartek na XXX lecie Solidarności”. Fundacja jest też wydawcą kilkunastu historycznych pozycji książkowych i albumowych.
Od 2014 r. Fundacja Centrum Solidarności we współpracy z innymi ogólnopolskimi jednostkami samorządowymi, organizacjami pozarządowymi a także ECS, kontynuuje swoją działalność edukacyjną, kładąc szczególny nacisk na krzewienie postaw obywatelskich, prospołecznych, humanistycznych i patriotycznych (patrz: aktualne projekty fundacji).
